کد مطلب:9108 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:773
روزه فقط امساك از اكل و شرب نيست، بلكه شرائطي ديگر هم همراه آن است، تعهد و مسؤوليتهاي انسان در
برابر روزه، اين فريضه الهي زياد است.
حضرت صادق(عليه السلام) فرمود: لا صيام لمن عصي الامام، و لا صيام لعبد آبق حتي يرجع، و لا صيام لامراة
ناشزة حتي تتوب، و لا صيام لولد عاق حتي يبر، (1) روزه نيست براي كسي كه امام و پيشواي خود را نافرماني
كند و از او اطاعت ننمايد، و صحيح نيست روزه عبد فراري، تا مراجعت كند و به خدمت باز نگردد، و روزه زن
ناشزه درست نمي باشد تا توبه كند و در اختيار همسرش قرار گيرد و همچنين روزه فرزند عاق شده پدر و مادر تا
خوب نشود و اصلاح نگردد، مورد قبول قرار نمي گيرد، و روزه به حساب نمي آيد بلي يكي از ابعاد سياسي اين
حديث شريف، اطاعت و فرمانبري پيروان و رهروان مسلمان از راهبر و پيشواي مذهبي است. فاطمه (سلام الله
عليها) در آداب صائم سخن مي گويد
حضرت فاطمه (عليها السلام) سيده نسوان عالم در آداب روزه دار مي فرمايد: عن جعفر بن محمد عن آبائه عن
فاطمه (عليهم السلام): «انها قالت: ما يصنع الصائم بصيامه اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه » (2) .
جعفر بن محمد (عليهما السلام) از آباء گرامش از فاطمه دخت گرام رسول الله (صلي الله عليهم اجمعين)
روايت مي نمايد: كه حضرت زهرا (عليها السلام) فرمود: صائم با روزه خويش كاري نكرده (يعني حق روزه را ادا
نكرده) هرگاه زبان و گوش و چشم و جوارحش را از (آنچه كه بر آنها حرام است) حفظ نكرده باشد.
يعني روزه يك مسماي واقعي از حفظ شكم از كل خوردنيها و نوشيدنيها و مبطلات ديگر و خلاصه اي از اجتناب
از گناهان و معصيت خداوند مي باشد، زيرا روزه دار بدون پرهيز از تمامي محرمات روزه واقعي را در خويش تحقق
نبخشيده است.
پنج خصلت موجب افطار روزه و بطلان وضوء مي شود.
اگرچه امروز فقهاي عالي مقام اين موارد را مبطل روزه و وضوء نمي دانند زيرا كمتر كسي است در زمان ما و
فرهنگ طاغوت زده و غرب زده ما از اين اوصاف رذيله بپرهيزد، آن خصال پنج گانه از بيان پيامبر گرامي اسلام
چنين است: «خمس خصال يفطرن الصائم، و ينقضن الوضوء الكذب، و الغيبة و النميمة، و النظر بشهوة، و
اليمين الكاذبة » (3)
پنج صفت است كه روزه را باطل و وضوء را مي شكند، دروغ و غيبت و سخن چيني و نظر شهوت انگيز، و قسم
دروغ.
اين اوصاف ذميمه براستي اثر معنوي و روحاني روزه و وضوء كه يك عبادت است در اسلام خنثي مي كند، و اجر
و ثواب روزه و وضوء را نابود مي نمايد.
درصحف ادريس (عليه السلام) است: «اذا دخلتم في الصيام فطهروا نفوسكم من كل دنس و نجس و صوموا لله
بقلوب خالصة صافية منزهة عن الافكار السيئة و الهواجس المنكرة فان الله سيحبس القلوب اللطخة و النيات
المدخولة و مع صيام افواهكم من الماكل، فلتصم جوارحكم من الماثم فان الله لا يرضي منكم ان تصوموا من
المطاعم فقط لكن من المناكير كلها و الفواحش باسرها» (4) حضرت ادريس پيامبر (عليه السلام) در صحف
خويش فرمود: هرگاه وارد ماه صيام شديد، پس خويشتن را از هر پليدي و ناپاكي پاك سازيد، (درون خود را
براي پذيرش عبادت ويژه خداوند پاكسازي نمائيد) و روزه بگيريد براي خداوند با قلبي خالص و نوراني و پاك از
فكرهاي بد، و صداهاي نامفهوم و بي معني و زشت، زيرا خداوند حبس مي نمايد دلهاي ناپاك و نيتهاي غير
خالص شما را و دهنهاي شما نبايد فقط با امساك از خوردنيها صائم و روزه دار باشد. بلكه بايد جوارح شما از
گناهان نيز روزه باشد (يعني اعضاء شما هم بايد از معصيت خدا امساك نمايد) و همانا خداوند راضي نمي گردد و
خشنود نمي شود از شما به اينكه فقط از خوردنيها پرهيز كنيد، بلكه از كل منكرات و زشتيها بايد پرهيز نمائيد
تا آنجا كه تغيير حالت پيدا كنيد.
امام رضا عليه السلام فرمود: «اجتنبوا الغيبة غيبة المؤمن، و احذرو النميمة، فانهما يفطران الصائم و لا غيبة
الفاجر و شارب الخمر و اللاعب بالشطرنج و القمار» (5)
از غيبت مؤمن اجتناب كنيد، و از نمامي بپرهيزيد، براستي كه غيبت و نمامي روزه صائم را باطل مي نمايد، (و
اثرات و ثواب روزه را زايل مي گرداند)، ولي از فاجر و شارب الخمر و شطرنج باز و قمار باز غيبتي نيست، (يعني
آنان از خود هتك حرمت نموده اند،و آبرو از خويش برده اند).
از فقه الرضا (عليه السلام) روايت شده كه حضرت رضا (عليه السلام) در رابطه با شرائط روزه و روزه داري چنين
فرمود: «و اعلم يرحمك الله ان الصوم حجاب ضربه الله عزوجل علي الالسن و الاسماع و الابصار و سائر الجوارح
لما له في عادة من شره و طهارة تلك الحقيقة حتي يستر به من النار، و قد جعل الله علي كل جارحة حقا للصيام
فمن ادي حقها كان صائما و من ترك شيئا منها نقص من فضل صومه بحسب ما ترك منها» (6) .
بدان (اي روزه دار) خداي رحمتت كند، كه براستي روزه ستر و حجابي است، كه خداوند او را بر زبانها و گوشها و
چشمها و سائر جوارح زده است، هرگاه معتاد بر زشتيها و شر و فساد باشند، (چون زبان و گوش و چشم و ساير
جوارح هرگاه تحت كنترل دقيق ايمان و دين شخص باشند، از شر آنان كاملا در امان مي باشد) كه طهارت (و
حجاب صوم) بر اسماع و ابصار و غيره، او را از آتش جهنم مي پوشاند و حجابي محكم از آتش براي او خواهند
شد. به تحقيق خداوند بر هر «آدم » خسته اي براي روزه گرفتن حقي مقرر فرموده است، پس اگر آن حق را اداء
كند (و به خوبي حق روزه داري را به جاي آورد) هرآينه صائم و روزه دار است، (يعني به جاي آورده حق روزه را) و
هر كس بعضي از آن شرايط را ترك نموده، از فضيلت و ثواب روزه اش به قدر و بحسب آنچه ترك كرده كاسته
است.